Vulvada kaşıntı ve kızarıklık otoimmün hastalıklar, alerjik nedenler ve mantar başta olmak üzere birçok farklı durumun belirtisi olabilir.
Nedenin erken saptanması tedavi planlamasında oldukça önemlidir. Tanıda ilk basamak kapsamlı bir muayenedir. Çoğu hastalık muayene ile saptanabilir. Gereği hallerde kan testleri ve doku biyopsisi tanıya yardımcı olmaktadır. Vulvada kaşıntı ve kızarıklık ile belirti veren başlıca durumlar şunlardır.
Mantar enfeksiyonlarının en belirgin semptomu vulva ve vajinada kaşıntıdır. Kaşıntı ile birlikte kızarıklık, ödem, vajinal akıntı gibi bulgular görülebilir. Mantar enfeksiyonlarında vajina duvarı kızarıktır. Vajinada yapışkan beyaz plaklar görülür.
Vajinal mantar enfeksiyonlarının %90’ından Candida Albicans denen bir mantar türü sorumludur. Gebelik, şeker hastalığı, bağışıklığı baskılayan ilaçlar, ve geniş spektrumlu antibiyotikler mantar enfeksiyonları için risk oluşturur.
Sık vajinal ilişki de Candida enfeksiyonları ile bağlantılıdır. Vajinal enfeksiyonların bir kısmı vulvaya da yayılır. Vulvada kaşıntı ve kızarıklık vajinal enfeksiyonlara eşlik edebilir. Tedavide antifungal ilaçlar kullanılır.
Bakteri kaynaklı vajinal enfeksiyonlarda ise en sık vajinal akıntı, ağrı, idrar yaparken acı olması, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi belirtiler olur. Enfeksiyonun şiddetine göre ateş eşlik edebilir. Tedavisi uygun antibiyotik içeren tablet, krem ve fitillerdir.
Egzama (dermatit) ciltte kabarıklık, pullanma, kepeklenme, sınırları belli olmayan kızarıklık ve yoğun bir kaşıntı ile seyreden kronik bir deri hastalıdır. Vulva dahil vücudun herhangi bir yerinde görülebilir. Mukoza tutulumu olduğunda beraberinde vajinal yanma da eşlik eder.
Vulvada ki yoğun kaşıntı günlük yaşamı olumsuz etkiler. Geceleri uykuyu zorlaştırır ve uyku düzenini bozar. Yaşam kalitesini düşürür.
Egzamanın birçok nedeni vardır. Egzama dışarıdan kaynaklı (eksojen) nedenlere bağlı olabileceği gibi iç (endojen) nedenlere bağlı da görülebilir.
Eksojen (dış kaynaklı) egzama nedenleri;
Endojen (iç kaynaklı) egzama nedenleri;
Vulva egzamasının tedavisinde sorumlu ajanın ya da etkenin ortadan kaldırılması, oturma banyoları, hormonal tedaviler ve alerji önleyici ilaçlar gibi farklı çözümler kullanılmaktadır.
Liken Simpleks Kronikus şiddetli, inatçı kaşıntı ile seyreden derinin döküntülü bir hastalığıdır. Vulvanın devamlı kaşınması deride kalınlaşma, sertleşme ve çizgilenmeye neden olur. Buna likenifikasyon denir.
Tekrarlayan ve inatçı kaşıntılar sonucu kanama, açık yaralar, sarı kabuklu yaralar, akıntı ve enfeksiyon bulguları ortaya çıkabilir.
Bu hastalık toplumda yaklaşık %10-15 civarındadır. Kadınlarda erkeklere göre 2 kat daha sık görülmektedir.
Altta yatan neden tam olarak bilinmese de aşırı stres, depresyon ve kaygı durumlarının tetikleyici faktör olduğu düşünülmektedir. Ayrıca ciltte kuruluk, sentetik ve sıkı giysiler kullanmak, böcek ısırıkları ve sinir yaralanmaları hastalığı başlatabilir.
Tedavisinde stresin azaltılması, kaşıntı önleyici ilaçlar, iltihap giderici ilaçlar ve alerji ilaçları gibi seçenekler kullanılır.
Sedef hastalığı deride plak oluşumu ile karakterize, ciltte aşırı hücre çoğalması ile seyreden kronik bir hastalıktır. Sedef hastalığı sıklıkla 30 yaş civarında başlasa da her yaşta ortaya çıkabilir. Tüm dünyada görülme sıklığı yaklaşık %2-3 kadardır.
Sedef hastalığında deride çeşitli antijenler üretilir. Bu antijenler vücudun bağışıklık hücrelerini tetikleyerek deride T lenfositleri denen hücrelerin birikmesine yol açar. Bu hastalıkta deri hücreleri normalden birkaç kat daha hızlı çoğalır.
Hastalık deride beyaz pullu, kabarık kırmızı, bazıları kaşıntılı lekeler şeklinde görülür. Sedef hastalığı genellikle kafa derisi, dirsek, diz ve sırtta görülse de nadiren vulva cildinde de olabilir. Sedef hastalığındaki bu lekeler zamanla iyileşebilir ve sonra tekrar ortaya çıkar. Tedavide çeşitli krem, merhem, iltihap gidericiler ve vitaminler kullanılır.
Liken planus ağız ve genital bölge başta olmak üzere hücresel immünite ile ilişkili bir deri hastalığıdır. Olguların çoğu 30 yaş sonrasında görülse de her yaşta ortaya çıkabilir. Toplumun yaklaşık %1’inde ağız bölgesinde bu hastalık bulunur. Ağızda hastalığı olan kadınların yaklaşık %20-25’inde vulva ve vajina tutulumu da görülür.
Genital lezyonlar genellikle belirti vermez. Liken planusun nedeninin genetik bir yatkınlık olduğu düşünülmektedir. En sık görülen eroziv formda kırmızı mor kabarıklıklar olur. Lezyonlar ağrılı ve kaşıntılı olabilir. Yanak mukozasındaki lezyonlar beyaz renkli, dantel veya ağ şeklinde görülür. Bu lezyonlara Wickham striaları adı verilir.
Vajinal lezyonlar mukozada dökülme ve kızarıklık şeklinde görülür. Lezyonlarda zamanla yapışıklık meydana gelerek hastalık vajinal açıklığı kapatabilir. Lezyonlara bağlı yaygın görülen vajinal yakınmalar ağrı, cinsel ilişki sırasında yanma ve akıntıdır. Tedavide semptomları hafifletmeye yönelik uygulamalar yapılır.
Liken skleroz otoimmün kronik bir deri hastalığıdır. Lezyonlar en sık vulvada görülmekle birlikte hastaların %20-25’inde genital bölge dışında da lezyonlar vardır. Her yaşta görülmekle birlikte genellikle 50-60 yaş civarında başlar.
Liken skleroz hastalığında en sık rastlanan genital yakınma vulvada kaşıntıdır. Bunun yanında ağrı, yanma ve sızlama gibi diğer şikayetlerde görülür. Lezyonlar kırmızı, kanamalı cilt alanları ile porselen beyazı plaklar şeklinde görülür. Liken sklerozda deri incelmiş, buruşuk ve beyazlaşmış haldedir. Bu görünüme ‘sigara kağıdı’ görünümü denir.
Liken skleroz hastalığı olanlarda cilt kanseri için %4-5 risk artışı olduğu gösterilmiştir. Hastalığın tedavisinde güçlü iltihap giderici ilaçlar ve çeşitli topikal ajanlar kullanılmaktadır.
Ped, parfüm, vajinal krem, fitiller, antibiyotikler ve iç çamaşırı gibi yabancı bir maddeye bağışıklık sisteminin verdiği aşırı reaksiyona alerji denir. Alerji tüm vücudu etkileyebileceği gibi sadece bölgeselde olabilir.
Vulvada olan alerjik reaksiyonun belirtileri kızarıklık, ödem, şişlik ve kaşıntıdır. Tedavide en önemli basamak nedenin saptanmasıdır. Nedenin ortadan kaldırılması, antialerjik ilaçlar ve iltihap önleyici ilaçlar tedavide kullanılmaktadır.
Vulva kanseri kadın genital sistem kanserleri içinde %3-5 oranında görülür. Bu kanserlerin çeşitli patolojik alt tipleri vardır. En sık skuamoz hücreli karsinom görülür. Vulvar kanserler erken evrede cilt değişiklikleri yanında kaşıntı ile belirti verebilir. Özellikle tedaviye rağmen geçmeyen inatçı kaşıntılarda akla gelmeli ve araştırılmalıdır. Hastaların çoğu tanı almadan aylar önce bu ve benzeri semptomlarla yaşar.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hafta Hafta Gebelik
Yumurtlama Günü Hesaplama
Gebelik Hesaplama