Vajina yırtılması, vajina duvarının ilişki, doğum, enfeksiyon ya da cerrahi müdahale gibi nedenlere bağlı yırtılıp bozulmasıdır. Yırtılma daha çok doğum ve cinsel ilişkiye bağlı olur. Vajina yırtığı toplumda yaklaşık %30 civarında yaygın olarak görülür.
Vajina yırtığı vajinanın tüm kas tabakasını tutabileceği gibi kısmi yırtık şeklinde de olabilir. Daha nadiren vajinada boylu boyunca uzanan uzun bir yırtık olur.
Vajina yırtılmasının en sık nedeni zor vajinal doğumdur. Bebeğin iri olması, geliş anomalileri ya da vajinal darlıklar doğum sırasında yırtılma ile sonuçlanabilir. Bazen de normal doğum sırasında bebeğin başının vajinadan rahat çıkması için hekim tarafından epizyotomi denen bir kesi yapılır. Bu kesi doğum bitince dikilerek onarılır.
Vajina yırtılmasının bir diğer nedeni de cinsel ilişkidir. Daha önce cinsel ilişki deneyimi olmamış çiftlerin ilk gece ilişki denemeleri vajina yırtılması ile sonuçlanabilir. Ön sevişme olmadan, erkeğin sert bir şekilde vajinal penetrasyon yapması kızlık zarı yırtığının vajen duvarına uzanmasına neden olmaktadır. Bazı kadınlarda vajina normalden daha dardır. Bu da ilk ilişkide vajinal yırtılma olasılığını artırır.
Kadınların mastürbasyon sırasında vajene yabancı cisim sokmaları hassas olan vajinal mukoza ve duvarının yırtılmasına neden olur. Şiddetli vajinal enfeksiyonlar, lezyonlar ve cerrahi müdahaleler yırtılmanın diğer nadir nedenleridir.
Çocukluk döneminde bisiklet kazası, ağaçtan düşme, çarpma gibi nedenlerden dolayı vajina yırtığı olabilir. Küçük yırtıklar takip edilirken büyük olanlar cerrahi müdahale ile onarılır.
Vajinal yolla olan zor doğumlar, cinsel ilişki ve cerahi operasyonlar vajinal yırtılmanın en önemli nedenleridir. Vajina yırtığı, oluşma şekline göre birçok farklı belirti ile karşımıza çıkar. Vajina yırtığının derecesi ve uzanımı belirtilerin şiddetini yansıtır. Bu belirtiler şunlardır;
Vajinal yırtığın en önemli belirtisi keskin bir ağrı ve sancıdır. Vajinal ağrı yırtığın miktarına göre farklı derecelerde olabilir. Ağrılar hafiften, şiddetli ve dayanılmaz olana kadar değişir. Bazen ağrı idrar ya da büyük tuvalet yaparken ıkınmaya bağlı belirginleşebilir. İdrarın vajinadaki yırtığa temas etmesi de yanma şeklinde ağrı yapar. Özellikle vajinal giriş yırtıklarında cinsel ilişki sırasında şiddetli bir ağrı olur. Ağrı aynı zamanda kadında cinsel isteksizliği tetikler. Yırtığın uzun süre tedavi edilmemesi ilişkiye girememe, zevk alamama ve vajinismus gibi sorunları beraberinde getirir.
Vajina yırtığında yırtığın derinliği ve uzanımına göre değişen miktarlarda kanama olur. Özellikle tüm kas tabakasını içeren ve rahme doğru ilerleyen yırtıklarda kanama daha fazla görülür. Cinsel ilişkiye bağlı kanamalarda yırtık çoğunlukla vajina girişi düzeyindedir. Doğuma bağlı yırtıklarda ise vajinanın tüm uzunluğu boyunca yırtıklar görülebilir.
Vajina yırtığı tedavi edilmez ya da tedavi ertelenirse enfekte olabilir. Yırtık hattındaki enfeksiyon vajinal akıntı, yanma, ağrı ve kaşıntı ile belirti verir. Şiddetli enfeksiyonlarda ateş ve vajina çevresinde apse oluşumu görülebilir. Tedavide uygun antibiyotik ve gereğinde apse drenaj yöntemleri kullanılır.
Vajinal yırtıklar tedavi edilmezse nedbe dokusu ile iyileşerek vajinal darlık ve yapışıklıklara neden olabilir. Vajinal darlık ve yapışıklıklar ilişki sırasında ağrı, vajinal enfeksiyonlar ve zor doğum ile sonuçlanır. Böyle bir durumda vajina cerrahi olarak genişletilerek tedavi sağlanır.
Geniş vajinal yırtıklar tedavi edilmese bir müddet sonra daha da açılarak kalın bağırsağın son bölümü olan rektum ya da idrar kesesi vajina içine doğru fıtıklaşabilir. Ikınmakla daha belirginleşen fıtık kesesi ele gelen vajinal sertlik şeklinde hissedilir. Tedavide vajinal açıklık cerrahi olarak onarılıp kapatılmalıdır.
Küçük mukozal yırtıklar çoğunlukla ek bir müdahale olmadan kendiliğinden iyileşir. Büyük vajinal yırtıklar ise cerrahi onarım gerektirir. Onarım sonrası iyileşme süresi yaklaşık 4-6 haftadır. Bu süre boyunca genital bölge temizliğine dikkat edilmeli, deniz ve havuza girilmemeli, cinsel ilişkide bulunulmamalıdır.
Sağlıklı bir iyileşmenin olabilmesi için bu kurallara dikkat edilmelidir. Özellikle sigara ve alkol kullanımı doku iyileşmesini geciktireceğinden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Operasyon sonrası ağır kaldırmamak, kuvvetli öksürüp ıkınmamak dikişlerin açılmaması için önemlidir.
Operasyonda kendiliğinden eriyen dikişler kullanılır. Bu yüzden dikiş aldırmaya gerek kalmaz. Cerrahi sonrası 7-10 gün civarında dikişlerde erimeye bağlı hafif vajinal kaşıntı ve miktarı az renksiz, kokusuz bir akıntı görülebilir.
Küçük vajinal yırtıklar genellikle kendiliğinden iyileşebilir. Ancak kanama ve ağrının fazla olduğu yırtıklar muayene ile değerlendirilmelidir. Vajina duvarının tam kat yırtıkları ve uzunlamasına yırtıklar mutlaka cerrahi olarak onarılmalıdır.
Tedavide gecikme, kan kaybı, enfeksiyon, vajinal fıtık, vajinal deformasyon, darlık ve yapışıklık gibi komplikasyonlara yol açar. Yırtığın vajina dışındaki kaslara uzanması idrar ve büyük tuvaleti tutamama gibi ciddi sorunlar yaratabilir.
Vajina yırtılması tedavisi yırtığın derecesi ve uzanımına göre planlanır. Ufak vajinal mukoza yırtıkları kendiliğinden iyileşebilir. Vajina duvar kası tam veya kısmi yırtıkları dikilerek kapatılmalıdır. Geniş vajina ön duvar yırtıklarında mesane, vajina arka duvar yırtıklarında rektum vajen içine fıtıklaşabilir. Bu durumda daha geniş çaplı bir onarım gerekir.
Vajina yırtılması ameliyatı sonrası doktorunuz ağrı ve sancılar için ağrı kesiciler verecektir. Bazı durumlarda enfeksiyon gelişimini önlemek için uygun antibiyotikler verebilir.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hafta Hafta Gebelik
Yumurtlama Günü Hesaplama
Gebelik Hesaplama