Kürtaj rahim içi gebelik tahliyesi için yapılan bir işlemdir. Tıpta yaygın olarak kullanılır. Rahim içi gebelik yanında tam olmayan düşüklerde, rahim içi miyom ve polip çıkarılmasında, anormal vajinal kanamaların tanı ve tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Kürtaja bağlı kısırlık şu hallerde görülür;
Kürtaj günümüzde vakum yöntemi ile yapılır. Vakumlu kürtaj yaparken ince plastik kanüller ile doku aspire edilerek temizlenir. Vakumlu kürtajda rahim içi yapışıklık ve kısırlık ihtimali metal kürete göre daha azdır.
Vakum kürtaj ucunda deliği olan, kıvrılabilen, plastik kanüllerle yapılır. Metal küret ile kürtajda rahim içi uzun saplı, çay kaşığına benzer bir aletle kazınır. Dolayısı ile metal küret yönteminde kazıma sonucu rahim içi zarda tahriş olur. Bu da iyileşme sırasında yapışıklıkla sonuçlanır. Vakumlu kürtaj yönteminde bu risk daha düşüktür.
Kürtaj bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Kürtaj sayısı arttıkça rahim zarı tahrişi ve yapışıklık riski de artar.Kürtaja bağlı yapışıklık meydana gelmesi 3 mekanizma ile olur;
Tahriş, enfeksiyon ve kanama farklı mekanizmalar ile yapışıklığa neden olur. Bu yüzden kürtajın steril koşullarda, tek kullanımlık malzemeler ile ehil ellerde yapılması tercih edilmelidir.
Kürtaj cerrahi bir müdahaledir. Genellikle sedasyon anestezisi altında yapılır. İstenmeyen gebeliklerde 10 haftaya kadar uygulanabilir. Gebelik dışında biyopsi amaçlı da yapılmaktadır. Gebelik haftasını artması ile kürtaj riskleri de artar. Günümüzde az da olsa belli riskleri vardır. Bunlar;
Kürtaj sonrası iyileşmenin sağlıklı bir şekilde sağlanması olası yapışıklıkları azaltarak kısırlığı dolaylı yoldan önler. Kürtaj sonrası genital bölge temizliğinin iyi yapılması, genital bölgenin nemli bırakılmaması, dar kot, tayt gibi hava geçirmeyen sıkı kıyafetlerin tercih edilmemesi enfeksiyon riskini azaltacaktır.
Olası bir vajinal kaşıntı, yanma, akıntı ihmal edilmemelidir. Bu belirtiler vajinal enfeksiyonların işareti olabilir. Enfeksiyonlar ne kadar erken ve zamanında tedavi edilirse uterin sineşi riski o kadar azalır. Bu da kısırlığı önler.
Kürtaj sonrası vajinal kanamalar dolaylı olarak birkaç nedenle kısırlığa zemin hazırlar. Bu mekanizmalar şu şekildedir;
Bu durumların ortak sonucu yapışıklık ve kısırlıktır.