Kürtaj (küretaj), boşaltma, tahliye etme, temizleme anlamı taşıyan ve tıpta yaygın olarak kullanılan bir müdahaledir. Fransızca kökenli olan bu kelime kazıyarak temizleme anlamı taşır.
Kürtaj günümüzde diş hekimleri, ortopedi ve kadın doğum uzmanlarının farklı amaçlarla yaptığı, yaygın hale gelmiş tıbbi bir işlemdir.
İstenmeyen gebeliklerde kürtaj vakum aspirasyon tekniği ile kolay ve güvenli bir şekilde yapılır. Tanısal küretajlar ise vakum, küret ya da histeroskopi denen kameralı sistemlerle uygulanır. Bunlar dışında ayrıca ileri hafta gebeliklerde metal küret ile küretaj yapılabilir.
İsteğe bağlı kürtaj yasası 1983 yılından beri yürürlüktedir. İstenmeyen gebelik durumunda ülkemizdeki yasal kürtaj süresi 10 haftadır. Kürtaj eğer anomali saptanmış bir gebeliğe yapılacaksa bu süre aranmaz. Anomali ya da sakatlık varlığında bu durumun en az 3 hekimin olduğu heyet tarafından onaylanması gerekir. Eğer gebelik 10 hafta üzerinde ve anne hayatını tehdit ediyorsa kürtaj için heyet raporu gerekir.
Kürtaj 10 haftaya kadar yapılabilse de en uygun zaman 5-7. gebelik haftaları arasıdır. Çünkü bu haftaların altında ve üstünde kürtaj riskleri biraz artar. Kürtajın 5 haftanın altında yapılması durumunda gebeliğin devamı ve kanama riski görülebilir. 7-10 hafta arası yapılan kürtajlarda ise kürtaj sonrası parça kalması ve kanama riski hafif artar.
18 yaş üzeri kadınlarevli değil ise (evlilik dışı kürtaj) kendi istekleri ile diledikleri zaman kürtaj olabilir. Evli olan kadınlarda ise yazılı eş onayı gerekir.
15-18 yaş arası kızlarda kürtaj ancak yazılı ebeveyn onayı ile yapılabilir. 15 yaş altı kızlarda durum adli mercilere bildirilerek yazılı ebeveyn rıza ve onayı altında yapılır.
Kürtaj için gebelik haftası hesaplaması doktorun yapacağı ultrason ölçümü ile belirlenir. Adet gününe dayanan hesaplamalar her zaman doğru sonuç vermeyebilir. Bu nedenle objektif bir ölçüm olan, bebeğin CRL (baş-popo uzunluğu) değeri ve gebelik kesesi çap ölçümleri yapılarak hamilelik haftası hesaplanır. Ultrason ile gebelik kesesi en erken 4. haftada, fetal yapı ise 5. haftada görülebilir. Kalp atışları ise en erken 6. gebelik haftasında duyulabilir.
5 haftadan önce sadece gebelik kesesi görülerek yapılan küretajlarda hamilelik sonlanmayabilir. Bu yüzden fetal polü ultrason ile görmek ve işlemden sonra rahim içinin tamamen temizlendiğini kontrol etmek önemlidir. Ancak tüm bunlara rağmen gebeliğin nadirde olsa devamı ya da parça kalması durumu yaşanabilir. Bu yüzden doktor kürtaj sonrası 10. gün kontrol yapacaktır. Bu kontrolde gebeliğin sonlandığı ultrason ile tekrar teyit edilir ve parça kalmadığı doğrulanır. Ancak bu şekilde kürtaj kesin olarak yapılmış olur.
Parça kalması durumunda ufak bir müdahale ile kalan dokular temizlenerek süreç tamamlanır. Kürtaj sonrası parça kalması kanama ve enfeksiyon riski yaratır. Bu nedenle 10. gün kontrolü ertelenmemelidir.
Kürtaj bölgesel (lokal) veya sedasyon adı verilen hafif uyutma anestezisi ile yapılabilir. Daha önce normal doğum yapmış ve 5 haftalık gebeliği olan kadınlar lokal anesteziyi tercih edebilir. İlk kez kürtaj olacak veya 7 hafta üzeri gebeliği olan kadınlarda ise genellikle sedasyon anestezisi kullanılır.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hafta Hafta Gebelik
Yumurtlama Günü Hesaplama
Gebelik Hesaplama