Kızlık zarı vajina girişindeki halkasal yapıdır. Hemen hemen her kızda olmakla birlikte nadiren gelişmeyebilir. Kızlık zarı dışarından bakmakla görünmez. Görmek için vajina girişi iç dudaklar yanlara çekilerek aralanmalıdır. Kızlık zarı vajinal kanalın dış açıklığında bulunur. Normalde vajinal kanal girişini daraltır, ancak kapatmaz.
Kızlık zarı iç dudakların yanlara aralanması ile görülebilir. Kızlık zarı vajinanın yaklaşık 1-2 cm içersinde kırmızı renkli halkasal bir yapıdır. Her ne kadar zar şeklinde ifade edilse de gerçek bir zar değildir. Ağız içi dokusuna benzer natürde bir kıvrımdır.
Kızlık zarı kadınların çoğunda bulunur. Ancak çok nadiren doğumsal nedenli oluşmayabilir. Yeni doğan bir bebekte anneden geçen hormonların etkisi ile kızlık zarı açık pembe, kalın ve kabarık bir görünümdedir. 1-2 yıl bu şekilde kalır. Sonra delik çapı her yıl yaklaşık 1 mm artar. Ergenlik döneminde ise 12-18 mm çapa erişerek kalır.
Kızlık zarının özellikleri;
Çok nadiren kızlık zarı ortasındaki delik gelişmez. Bu durumda deliksiz kızlık zarı vajinal kanalın dış ortam ile bağlantısını keser. Bu durumun fark edilmesi ergenlik çağını bulabilir. İlk adet kanaması vajinal kavitede birikir. Sonraki adetler yine vajina içinde birikerek şiddetli ağrı yapar. Bu durumun tedavisi kızlık zarının cerrahi olarak açılmasıdır.
Kızlık zarı ortası delik bir madeni paraya benzer. Vajina açıklığının 1-2 cm derinindedir. Dış çapı yaklaşık 2-3 cm, delik çapı ise 1-2 cm arasında değişir. Kalınlığı 2-3 mm’dir. Kızlık zarı bazı toplumlarda bekaretin sembolüdür. Bütünlüğü bakirelik ile özdeşleşmiştir. İlişki sırasında yırtılması sonucu birkaç damla kırmızı renkli ufak bir kanama olur.
Kızlık zarı anne karnında vajinal girişi tamamen kapatır. Doğuma yakın veya hemen sonra ortasında ufak bir açıklık oluşur. Bu açıklık ile vajinal salgı ve sıvılar dışarı atılır. Kızlık zarı açıklığı bebeklik ve çocukluk döneminde çok küçüktür. Bu özelliğine bağlı vajina ve rahmi dış ortamdan koruyan mekanik bir bariyer görevi üstlenir. Böylece iç genital yapılar dış ortamdaki mikroorganizmalara karşı nisbeten mekanik olarak korunur. Ergenlik gönemi ve sonrasında ise görevi tam olarak bilinmemektedir. İlk ilişki ile bozulabildiğinden bakirelik kontrolünde değerlendirilen bir yapı haline gelir.
Kızlık zarı anne karnında vajina kanalı girişinde bulunan bir kabarıklıktan gelişir. Vajina kanalı 12. gebelik haftasında gelişmeye başlar. 20. haftada ise vajina kanalı oluşumu tamamlanır. Kızlık zarı anne karnında oluşsa da kızlık zarı deliği için durum farklıdır. Kızlık zarı deliği doğum öncesi ya da doğumdan kısa bir süre sonra meydana gelir.
Kızlık zarı açıklığı 1-2 cm dir. İlişki sırasında kızlık zarı deliği 2-2,5 cm kadar genişleyebilir. Bazı kızlarda ise daha fazla açılarak bozulmaz. Bu tip zara esnek kızlık zarı denir. Esnek kızlık zarı zorlanırsa sonraki ilişkilerde bozulabilir.
Kızlık zarı normalde elastik bir yapıya sahiptir. Ancak ilk ya da sonraki ilişkilerde bozulacaktır. Kızlık zarı delik çapının ilişki sırasında 20 mm üzerinde olması ve bozulmaması durumu ise esnek kızlık zarı olanlarda görülür. Esnek kızlık zarı olanlarda genellikle delik çapı geniş olup 15-20 mm üzerindedir. Bu bayanlarda ilk ilişki sırasında kızlık zarı bozulmayabilir. Bu zar tipine geçişe izin veren duhule müsait kızlık zarı denir.