Kızlık zarı muayenesi kadın doğum uzmanı veya adli tabiplerin yaptığı görsel bir değerlendirmedir. Muayene basit ve kolaydır. Kızlık zarı muayenesi için kadın jinekolojik masaya uzanır. Hekim vajinal bölgede iç dudakları eli ile yanlara çeker. Kızlık zarını vajina girişinde görsel olarak muayene eder.
Kızlık zarı muayenesi sırasında kadın doğum uzmanı spekulum veya başka bir muayene aleti kullanmaz. İç dudaklar dışa aralanarak yapılan görsel bir kontroldür. Muayene süresi yaklaşık 3-5 dakika sürer. Muayene sırasında anestezi uygulanmaz. Kişi ağrı ya da acı hissetmez.Bu nedenle kızlık zarı muayenesi kızlığa zarar vermez.
Kızlık zarı yerleşimi genellikle kadınlarda benzer olsa da bazı kişilerde daha geride veya önde olabilir. Kızlık zarının önde olması sürtünme ile olan ilişkilerde daha kolay zedelenmesi veya yırtılmasına neden olur. Önde olan kızlık zarı muayene sırasında daha kolay görülür. Kızlık zarı eğer biraz geride ise muayene sırasında hafif ıkınmak değerlendirmeyi kolaylaştırabilir.
Kızlık zarı kontrolü, muayene dışında kan, idrar testi, ultrason, BT veya MR görüntüleme ile yapılmaz. Hatta kızlık zarı bozulmamış bir kadına transvajinal ultrason yapılması zar bütünlüğünü bozabilir. Bu durumda alt batın (pelvik) ultrason tercih edilir.
Kızlık zarı vajinal girişte yerleşim gösterir. Birkaç mm kalınlığında halka şeklinde bir görünümü vardır. Kızlık zarı kontrolü sırasında onu daha iyi görebilmek için hekim iç dudakları yanlara çekerek aralar. Bu hareket kızlık zarına zarar vermez. Eğer kızlık zarında zedelenme, yırtılma veya bozulma varsa hekim yırtığın yerini saat yönünde tarif ederek sayısını, derinliğini ve uzanımını belirtir.
Kızlık zarındaki küçük zedelenmelerin bir önemi yoktur. Küçük zedelenmeler için kızlık zarı onarımına gerek duyulmaz. Ufak zedelenmeler kızlık zarı kanamasına engel değildir.
Kızlık zarının evde ayna ile kendi kendine kontrol edilmesi ve içeri parmak sokulması yırtılmasına neden olabilir. Kızlık zarı muayenesi deneyim ve tecrübe gerektirir. Kızlık zarının onlarca farklı şekli ve çeşidi vardır. Bu yüzden evde kendi kendine yapılan kontroller kafa karışıklığına neden olur. Hekimin jinekolojik masada iç dudakları yanlara açarak muayene yapması daha doğrudur.