Kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinlik yaygın görülen bir şikayettir. Kadınlarda kasık ağrısının en sık nedeni kasık bölgesine uzanan kas ve bağ dokudaki zorlanma ve yırtıklardır. Özellikle günlük yaşamda hareketli olan ve sporla uğraşan kadınlarda buna daha sık rastlanır.
Kas, bağ doku ve ligaman hasarı dışında kasık ağrısının lenf bezi şişkinliği, yumurtalık kisti, adenomiyozis, gebelik, kemik, kasık fıtığı ve böbrek taşı kaynaklı birçok nedeni bulunmaktadır.
Doktorun yapacağı klinik muayene, ek şikayetleriniz ve tetkikler sonucu olası tanılar saptanacaktır. Kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinliğin en sık nedenleri aşağıda sıralanmıştır.
Kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinliğin en sık nedeni kasık bölgesindeki kasların aşırı kullanımı, zorlanması ve yırtılmasıdır. Bu tür bir ağrı özellikle sporcu ve hareketli kadınlarda daha yaygındır.
Bacağı leğen kemiğine bağlayan çeşitli kas grupları bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri iç kısımda bulunan addüktör kas gruplarıdır. Bacak açma, jimnastik, yoğa, koşu, ağır kaldırma gibi aktiviteler addüktör kaslarda zorlanma, çeşitli derecelerde yırtılma ve iltihaplanmaya neden olabilir.
Tedavide istirahat, ağrı kesiciler ve daha nadiren cerrahi müdahale gerekir.
Lenf bezleri vücudumuzda yaygın olarak bulunan yapılardır. Lenf bezleri ve kanalları dokulardan lenf sıvısının kana taşınmasında görev alırken enfeksiyonlara karşı da bir bariyer görevi üstlenir.
Lenf bezleri boyun, soluk borusu, koltuk altı, karın içi ve kasık gibi birçok yerde vardır. Kasık bölgesindekiler inguinal lenf bezleri olarak adlandırılır.
Lenf bezleri sıklıkla bağlı olduğu çevre dokudaki enfeksiyonlar sonucu şişer ve büyür. Hassas, ağrılı ve şişmiş bir hale gelir. Kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinlik şeklinde belirti verir. Daha nadiren çeşitli sistemik hastalıklar ve kanser sonucu da lenf bezi şişlikleri ortaya çıkabilir.
Kasık fıtığı tek taraflı kasık ağrısının bir başka olası nedenidir. Kasık fıtıkları bu bölgedeki zayıflamış kas ve bağ doku açıklığından karın içi yağ ve barsak gibi yapıların geçerek bir kese ve şişkinlik oluşturmasıdır.
Karın içi basıncı artıran her koşul kasık fıtığı gelişmesine zemin hazırlar. Kronik kabızlık, kronik öksürük, hızlı kilo alma ve geçirilmiş cerrahi operasyonlar kasık fıtığı gelişmesine neden olabilir.
Kasık fıtığı başlangıçta sadece ara sıra gelen bir ağrı şeklinde hissedilirken zamanla kasık bölgesinde bir şişlik şeklinde görülür. Fıtığa bağlı şişliğin en önemli özelliği arada bir kaybolabilmesi, boyutunun değişmesi ve öksürüp ıkınmakla büyümesidir. Ancak bu şart değildir.
Fıtık boynu eğer dışarı doğru çıktığı delikte sıkışırsa içindeki yağ ve bağırsak yapılarının beslenmesini bozar. Buna boğulmuş fıtık denir. Bu durumda kasıkta şiddetli ağrı, şişlik ve kızarıklık vardır. Acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
İdrar yolu enfeksiyonları özellikle sistit kadınlarda sık görülmektedir. İdrar yolu enfeksiyonlarında idrar yaparken yanma en önemli belirti olmasına rağmen alt batın ağrısı ve kasık ağrısı da sıklıkla olur.
Kadınlarda üretra erkeklere göre daha kısadır. Bu da idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlık yaratır. Bakteriler kadınlarda mesaneye daha hızlı ve kolay ilerler.
İdrar yolu enfeksiyonlarının çoğu basit olabilirken bazı enfeksiyonlar tedaviye dirençlidir. Bu durumda kültür mutlaka alınarak enfeksiyon nedeni araştırılmalıdır.
Enfeksiyonun mesaneden üreter ve böbreklere ilerlemesi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu yüzden hiçbir idrar yolu enfeksiyonu hafife alınmamalıdır. Tedavisi ertelenmemelidir.
Böbrek taşları idrarda bazı minerallerin miktarının artması ya da çözünürlüğünün azalması sonucu gelişir. Başlangıçta bu mineraller küçük kristaller şeklinde idrarla atılırken zamanla büyüyerek birkaç santimetreden tüm böbrek toplayıcı sistemini dolduran taşlara dek büyüyebilir.
5-6 mm ve altındaki taşlar idrar kanalına düşebilir. Bu taşlar idrar kanalındaki belli fizyolojik darlık yerlerinde kalarak kanalı tıkar. Bu durumda kadın şiddetli bir yan ağrısı hisseder. Bu ağrı alt batın ve kasıklara vurabilir.
4 mm altındaki taşlar ise kum şeklinde idrarla atılır. Taşlar düşerken idrarda yanma, zorlanma, kanama, renk koyulaşması, bulantı, kusma, kasık ağrısı ve şişkinlik gibi şikayetlere neden olabilir.
Yumurtalık kistleri kadınlarda pelvik ağrının önemli bir diğer nedenidir. Kadınlarda her adet dönemi ortasında yumurtalıklarda folikül denen içi sıvı dolu yapılar oluşur. Folikülün içinde yumurta bulunur. Folikül adet ortasında yırtılarak içindeki yumurta dışarı atılır. Bunun olmaması basit yumurtalık kistlerine neden olur. Bunun dışında içine kanamış yumurtalık kistleri (adenomiyozis, çikolata kstleri) veya kötü huylu başka kistlerde oluşabilir.
Yumurtalık kistleri hızlı büyümesi, boyutunun fazla olması, içine kanaması, duvarının yırtılması veya yumurtalığı kendi etrafında döndürmesi durumunda ciddi ağrı yapabilir. Ağrı sağ veya sol pelvik bölge ağırlıklı olmakla birlikte kasıklara da yayılabilir. Bu kistler ultrason ile kolay ve hızlı bir şekilde saptanır.
Halilelik döneminde kasık ağrısı sık görülen bir şikayettir. Rahmin yan kısımlarından kasıklara uzanan destek görevi gören bir bağ vardır. Gebelikte rahmin büyümesiyle birlikte bu bağ esneyip gerilerek ağrı yaratır.
Gebenin oturup kalkması, öksürmesi, hapşırması, yatakta dönmesi ağrıyı tetikleyebilir. Bu ağrı tipik olarak dinlenmekle geçer. Gebenin kalçalarını bükerek yan yatması ağrının şiddetini azaltır.
Gebelikte görülen kasık ağrısının bir diğer nedeni leğen kemiğini önde birbirine bağlayan pubis denen parçanın zorlanmasıdır. Buna pubik disfonksiyon denir. Bu ağrı daha çok gebeliğin geç haftalarında görülür. Pubik eklem rahmin yüküne bağlı ödemli ve ağrılı bir hale gelir.
Sezaryen ile doğum yapmış kadınlarda pelvik ön duvardaki cerrahi kesi yerine rahim iç zar hücreleri yapışarak adenomiyozis dediğimiz adet dönemlerinde ağrı ve şişlik oluşturan lezyonlar meydana getirebilir. Klinik öykü ve ultrason tanı koymada faydalıdır. Bu lezyonlar yerleşim yerine göre adet dönemlerinde kasıklara vuran bir ağrı şeklinde klinik verir.
Alt batın karın ön duvarı ve kasıklarda çeşitli kas grupları, bağ doku ve ligamanlardan oluşan kuvvetli bir destek yapı vardır. Ancak sporcular koşma, zıplama ve ani yön değiştirme gibi hareketlerle bu yapıları zorlayarak bazı kısımlarda zayıflatabilir.
Karın ve kasık ön duvarındaki zayıf olan yerlerde çeşitli derecelerde fıtıklaşmalar görülür. Bu fıtıklar sporculardaki pelvik ve kasık ağrılarının önemli bir nedenini oluşturur. Ağrı tipik olarak spor ve egzersiz sırasında şiddetlenir. İstirahat halinde azalır. Detaylı bir fizik muayene ve yüzeyel ultrason tetkiki bu vakalara tanı koymada faydalı olacaktır.
Osteitis pubis hastalığı sporcularda görülen pubik ve kasık ağrısının önde gelen nedenlerindendir. Bu hastalıkta leğen kemiğinin önde birleştiği pubis denen eklemde ve kemikte ödem ve inflamasyon olur.
Alt batın ve kasıklarda ağrı ve şişkinlik şikayetleri olabilir. Önde bulunan pubik kemik bastırmakla hassas hale gelmiştir. Osteitis pubis genellikle futbolcular, koşucular, paten kayanlar ve dövüş sporları ile uğraşanlarda görülür. Bunun dışında kadınlarda zor ve uzun doğumlar sonrasında görülebilir. Bu bölgeye alınan travmalar, geçirilmiş cerrahi işlemler sonrası da oluşabilir.
MR görüntüleme tanı koymada oldukça faydalıdır. Kemik ödemi ve pubik eklemdeki sıvı MR görüntülerinde saptanabilir. Varsa zorlanmış ve yırtılmış kaslardaki sinyal değişiklikleri tanıya yardımcı olur.
Tedavi esas olarak istirahattir. Bunun yanında ağrı kesiciler, soğuk uygulama ödem ve inflamasyonun giderilmesinde yardımcı olur. Akut dönem geçtikten sonra karın ve kasık kaslarını kuvvetlendirmeye yönelik egzerzisler hastalığın tekrar etmesini önleyecektir.
Kalça eklemine bağlı patolojiler kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinlik yapabilir. Kalça eklemi içindeki kıkırdağın incelmesi, yıpranması ve zamanla kaybolması durumuna osteoartrit denir.
Kıkırdağın incelmesi ve zayıflaması zamanla eklem yüzeylerindeki kayganlığı azaltarak kemik yapıların birbirine sürtmesine ve yıpranmasına neden olur. Kireçlenmenin görülme sıklığı yaşla birlikte artar. Kireçlenmeye bağlı kalça ağrısı tipik olarak sabahları ve egzersiz sonrası artar. Ağrı yanında eklemden ses gelmesi, sabah katılığı ve hareket kısıtlılığı diğer önemli belirtileridir.
Kalça ekleminde hareketi kısıtlayan sıkışma olmasına femoroasetabular impingement denir. Geçmeyen kasık ağrısı nedenlerindendir. Femur boynunun kavisli olması ya da asetabulum köşesindeki kemik çıkıntı kalça ekleminin normal hareketini kısıtlar. Sıkışma eklem ve aynı taraf kasıkta ağrıya yol açar. Ağrı daha çok kalçanın içinde ve hareket kısıtlaması olan seviyede belirgindir.
Kalça eklemi femur ve onu çevreleyen asetabulumdan oluşur. Yaşla birlikte ya da menapoz döneminde kemik yoğunluğu azalarak osteopeni kliniği görülebilir. Osteopeni ve ileri formu olan osteoporoz kadınlarda femur boynu kırıkları için risk oluşturmaktadır.
Özellikle kilolu kadınlarda farkında olmadan femur boynu stres kırıkları meydana gelebilir. Kalça eklemini içeren kemik yapılardaki zorlanma, ödem ve kırıklar kasıklara vuran ağrı ile belirti verir.
Lipom yağ dokusunda meydana gelen iyi huylu büyümelerdir. Vücudun her yerinde görülebileceği gibi kasık bölgesinde de olabilir. Lipomlar kasık bölgesinde yumuşak şişlik veya şişkinlik şeklinde bulgu verir. Genellikle ağrısızdır. Ancak hızlı büyüme gösteren lipomlar kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinlik yapabilir.
Lipomları yüzeyel ultrason ile hızlı bir şekilde tespit etmek mümkündür. Ayırıcı tanıda MR görüntülemeye nadiren ihtiyaç duyulur.
Bel fıtığı ve buna bağlı sinir kökü sıkışması toplumda oldukça yaygın görülen bir durumdur. Bel fıtığı ve birlikte diskte taşma, sinir kökü basısı oluşturarak başta bel bölgesi olmak üzere kalça, kasık ve bacaklarda ağrıya neden olabilir. Keskin şiddetli bir ağrı vardır. Yatmakla ağrı hafiflerken, ayağa kalkmak ve yürümek ağrının şiddetini artırır.
Kasık ve kalçada ise künt bir ağrı eşlik edebilir. İlerlemiş fıtıklarda ağrı yanında bacaklarda kuvvetsizlik ve karıncalanma görülür. Bel fıtığında altın standart tanı yöntemi MR görüntülemedir. MR görüntülemede fıtığın yeri, seviyesi ve uzanımı saptanabilir. Ayrıca kemik iliği ödemi, osteofit ve dejeneratif değişiklikler gibi eşlik eden diğer patolojilerde teşhis edilir.
Kürtaj istenmeyen gebeliklerde 10 haftaya kadar yapılabilmektedir. İşlem anestezi altında uygulanır. Rahim içi pipet benzeri bir alet olan kanül ile negatif basınç uygulanarak temizlenir. Kürtaj her ne kadar anestezi altnda uygulansa da işlem sırasında veya sonrasında alt batında ve kasıklarda adet sancısı benzeri bir ağrı görülebilir. Kürtaj sonrası kadınlarda kasık ağrısı ve şişkinlik rahmin toparlanması ile birlikte kısa sürede geçer.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hafta Hafta Gebelik
Yumurtlama Günü Hesaplama
Gebelik Hesaplama