HPV Testi

HPV Nedir?

HPV (Human Papilloma Virüs) ve diğer virüsler oldukça küçük mikroorganizmalardır. Kendi başlarına çoğalamadıkları için canlı bir hücreye ihtiyaç duyarlar. Vücuda giren her virüs yaşamını sürdürmek için dokulardaki belli hücre tiplerini seçerek çoğalır.

HPV human papilloma virüs ailesinin kısaltmasıdır. HPV’nin 200’e yakın tipi bulunmaktadır. Bu virüslerin büyük bir kısmı ciltte ve mukozalarda siğil adı verilen karnabahar benzeri lezyonlara neden olur. Diğer bir kısmı ise kadınlarda rahim ağzı kanserinin çoğundan sorumludur.

HPV tiplerinin kadınlarda lezyon oluşturduğu yerler şunlardır;

Vulva, vajina, rahim ağzı ve anüs,
Ağız, burun ve boğaz,
Nefes borusu ve bronşlar,
Göz kapaklarının iç kısmı,
El ve ayaklar.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV çok yaygın bir virüstür. Gelişmiş ülkelerde her yıl milyonlarca kişinin HPV ile enfekte olduğu düşünülmektedir. Özellikle çok partnerli cinsel aktif kişiler HPV enfeksiyonu açısından yüksek risk altındadır. Enfeksiyonların çoğu bağışıklık sistemimiz tarafından temizlenirken bazen de ortadan kaldırılamaz.

Genital HPV vajinal, oral ve anal cinsel aktivite ile temas sonucu doğrudan bulaşır. HPV kan ya da vücut sıvılarından bulaşmaz. HPV’nin bulaşması için kişinin gözle görünür bir lezyonunun olması da şart değildir. Lezyon olmadan da virüs ciltte hücre içine yerleşerek yıllarca sessiz kalabilir. Tüm genital siğillerin %90'ından HPV tip 6 ve HPV tip 11 sorumludur. HPV tip 16 ve tip 18 ise rahim ağzı kanseri ile yakından ilişkilidir.

HPV tek bir cinsel temas ile bulaşabilir. Birden fazla cinsel partneri olan kişilerde ise bulaşma olasılığı yüksektir. Virüs çok nadiren cinsel temas olmadan ağız ve eldeki lezyonların genital bölgeye teması ile de kişinin kendinden geçebilir.

HPV çok nadiren ortak kullanılan klozetlerden, havuz, sauna ve küvetlerden, yiyecek ve mutfak eşyalarından bulaşabilir. Elinde siğili olan bir kişi ile direk temas nadiren HPV bulaşmasına yol açabilir.

HPV Testi Nasıl Yapılır?

Rahim ağzının HPV ile enfekte olup olmadığı varsa HPV tipini saptayan tahlile HPV testi denir. HPV testi Pap smear testi ile aynı şekilde yapılır. HPV testi rahim ağzından özel bir fırça ile örnek alınarak yapılır. İşlem adet dönemi yapılmaz. HPV testi için örnek şu şekilde alınır;

Vajinaya muayene aleti olan spekulum takılır.
Ağrılı bir işlem değildir. Bu nedenle anestezi kullanılmaz.
Özel bir fırça ile rahim ağzından sürüntü şeklinde örnek alınır.
İşlem 1-2 dakika sürer.

Alınan örnek 2 şekilde saklanır. İlki alınan örneğin cama sürülerek özel bir spreyle sabitlenmesi, ikincisi ise örneğin içinde özel bir sıvı olan tüpe konulmasıdır. Sürüntü ile alınan bu örnekler laboratuvarda hücresel düzeyde incelenir. Özel işlemlerden geçirilerek HPV varlığı ve tiplendirmesi yapılır.

HPV rahim ağzı kanserinin en önde gelen nedenidir. Bu yüzden saptanması ve rahim ağzının hücresel değişiklikler yönünden detaylı değerlendirilmesi olası kötü huylu lezyonların erken dönemde belirlenmesi açısından önemlidir. Rahim ağzının anormal hücreler yönünden değerlendirilmesi pap smear testi ile yapılır. Bu test HPV testi ile birlikte uygulanabilir.

Bir kadının HPV aşısı olması ilerde HPV testi yaptırmayacağı anlamına gelmez. Çünkü HPV’nin onlarca tipi vardır ve aşı hepsine karşı koruyucu değildir.

HPV Belirtileri Nelerdir?

HPV ile enfekte olan kadınların çoğu bundan haberdar değildir. Çünkü HPV genellikle belirti vermez ve virüs bağışıklık sistemi tarafından etkisiz hale getirilir. Ancak bazen vücut enfeksiyonu tam olarak temizleyemez.

Düşük riskli HPV tipleri kadınlarda genital bölge siğillerine neden olabilir. Siğiller virüsün bulaşmasını takiben haftalar, aylar ya da yıllar sonra ortaya çıkabilir. Siğiller görünüm olarak genellikle ciltten kabarık karnabahara benzeyen lezyonlar şeklindedir. Genital siğiller cilt rengi, koyu pembe, kahverengi ve gri renkte olabilir. Bu siğiller iyi huyludur. Ancak çok nadiren kansere dönüşüm görülür.

Yüksek riskli HPV tipleri genellikle belirti vermez. Ancak bu tip virüslerin rahim ağzını uzun yıllar boyunca enfekte etmesi kanser öncüsü hücrelerin ortaya çıkmasına neden olabilir. HPV ve pap smear testi riskli HPV tiplerinin saptanması ve rahim ağzı değişikliklerinin gözlenmesi açısından önem taşır.

HPV Önlenebilir Mi?

HPV enfeksiyonundan korunmanın tek şartı virüsün bulaşabileceği her yoldan ve temastan uzak durmaktır. Günlük yaşamda bu pek mümkün olmasa da bu şekilde virüsün bulaşma ihtimalini düşürmek mümkündür.

HPV den korunmanın birinci yolu aşıdır. HPV çok yaygındır, bu nedenle ne kadar önlem alırsak alalım virüsle karşılaşma ihtimalimiz yüksektir. Bu yüzden aşı bu virüsten korunmada önemli hale gelmiştir. Günümüzde 9 tip HPV’ye karşı etkili yeni bir aşı geliştirilmiştir. 9'lu HPV aşısı tip 6, 11, 16, 18, 31, 33,45, 52 ve 58'e karşı doğrudan koruma sağlar. Aşı ne kadar genç yaşta yapılırsa etkinliği ve koruyuculuğu o kadar yüksek olmaktadır.

HPV aşıları 9-12 yaş aralığında yapıldığı taktirde en yüksek etkinliği sağlar. Bununla birlikte HPV aşılarının 46 yaşına kadar yapılabileceği önerilir. Genital HPV’nin en önemli bulaş yolu cinsel temastır. Birden fazla partner ile ilişkiden kaçınmak ve prezervatif kullanmak virüsten korunmada en önemli yoldur.

Bunlar dışında virüsün daha nadir olan bulaş yollarının önüne geçilmesi HPV ile enfekte olma olasılığını düşürecektir. Herkesin kullanımına açık olan alışveriş merkezleri, okul ve kamu alanları gibi yerlerde bulunan tuvaletlerin kullanımından kaçınmak, ortak havlu ve kıyafetlerin kullanılmaması, kalabalık havuz, sauna ve benzeri alanların kullanılmaması virüsle karşılaşma olasılığını düşürecektir.

Prezervatifler HPV bulaşını kısmen önleyebilir. Ancak penisin tamamını örtmediğinden ayrıca pubis gibi siğil olabilecek alanları açıkta bıraktığından tam koruma sağlamaz. Ancak prezervatifler HPV ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarından korunmada kesinlikle kullanılması gereken ürünlerdir.

HPV Testi Pozitifse Tedavisi Mümkün Mü?

HPV enfeksiyonunun kesin bir tedavisi yoktur. Ancak çoğu enfeksiyon kişinin bağışıklık sistemi yardımıyla kaybolur. Bağışıklık sisteminin güçlü tutulması bu tür enfeksiyonlardan korunmada önemli yer tutar.

HPV’nin neden olduğu genital siğilller lezyonun sayı, boyut ve dağılımına göre tedavi edilir. Bu tedaviler siğillerin kaybolmasını veya küçülmesini sağlayabilir. Ancak %100 tedavi garantisi vermez. HPV testinin pozitif çıkması ya da kesin tanı durumunda lezyonların tedavisinde lokal bağışıklığı uyaran çeşitli kremler, yakma, dondurma ve cerrahi çıkarma yöntemleri kullanılır.